Αγαπητή Πέρσα, η κόρη μου προετοιμάζεται για τις εξετάσεις εδώ και αρκετό καιρό αντιμετωπίζουμε έντονο άγχος. Έχει πολλούς πονοκεφάλους, ταχυκαρδίες, εφιδρώσεις. Κάποιες φορές ξεσπά σε θυμό είτε σε κλάματα χωρίς λόγο. Δεν ξέρουμε τι να κάνουμε. Την περασμένη φορά στο διαγώνισμα πήρε πολύ χαμηλό βαθμό ενώ είχε προετοιμαστεί καλά. Επίσης και στα λεγόμενα ιδιαίτερα μαθήματα πήρε πάλι χαμηλή βαθμολογία. Όταν τη ρώτησα τι πήγε στραβά, μου είπε «μάμα η κόλλα ήταν άσπρη, κενό το μυαλό, μπλόκαρα». Είμαστε απελπισμένοι…
Όπως όλοι ξέρουμε, η οικογένεια είναι το πρώτο σύστημα το οποίο το παιδί γνωρίζει και στο οποίο μεγαλώνει και αναπτύσσεται. Το οικογενειακό πλαίσιο είναι λοιπόν, το πρώτο κοινωνικό μοντέλο που το παιδί θα χειριστεί και θα χρησιμοποιήσει αργότερα για να πάρει τη δική του θέση στο σχολικό και κοινωνικό σύστημα όπου θα ενταχθεί. Όλα αυτά για να επιτευχθούν χρειάζονται πολλή χρόνο και μόχθο και από τις δύο πλευρές, γονείς και παιδί.
Τι συμβαίνει όμως όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με δυσκολίες και διαφωνίες; Πώς χειριζόμαστε τις αντιδράσεις του να δεχθεί τις υποχρεώσεις που του επιβάλλονται; Τι κάνουμε όταν το παιδί μας αρχίζει να χάνει το κουράγιο του, αντιμετωπίζει φόβους αποτυχίας, και καταλήγει να μην έχει διάθεση να κάνει καν προσπάθεια;
Οι γονείς είναι σοφότερο να σκεφτόμαστε ότι οι συγκρούσεις και οι διαφωνίες είναι κομμάτι της φυσιολογικής οικογενειακής μας ζωής και όχι απειλή για την καλή λειτουργία της. Σκοπός μας είναι να διώξουμε την οργή και τον πιθανό πανικό μας και στη συνέχεια να βρούμε στρατηγικές για να επιλύσουμε τις ανεπιθύμητες καταστάσεις με το παιδί μας.
Είναι καλό οι γονείς να κάνουμε μια ανασκόπηση στη λειτουργία της οικογενειακής μας κατάστασης. Κάποια απαραίτητα συστατικά για την καλή λειτουργία της είναι η αγάπη, η φροντίδα, η εκτίμηση, ο σεβασμός μεταξύ των γονιών και τα παιδιά. Η λέξη κλειδί που βρίσκεται πίσω από τον εντοπισμό αδυναμιών και πιθανών προβλημάτων είναι η συνεχής Επικοινωνία.
Έχοντας υπόψη μας ότι κάθε παιδί είναι μοναδικό και ξεχωριστό, βλέπουμε πιο αντικειμενικά τι χρειάζεται το παιδί μας.
Όταν καταφθάνει σε μας αγχωμένο ή με χαμηλή την προσδοκία για επιτυχία, εμείς εκπέμπουμε ασφάλεια και πραότητα. Απορροφούμε το άγχος και την αναστάτωση του με το να του λέμε ότι θα είμαστε πάντα δίπλα του, θα βρούμε μαζί τον τρόπο για πιο αποτελεσματική μελέτη με στόχο την Επιτυχία.
Θα βρείτε παρακάτω μερικές εισηγήσεις και υιοθετείστε ότι ταιριάζει στο παιδί σας και ακούστε τις δικές του ανάγκες και προσδοκίες.
Πώς βοηθούμε το παιδί μας να αποδώσει στο σχολείο και συνάμα να αποκτήσει μια θετική εικόνα για τον εαυτό του;
• Αρχικά συνειδητοποιούμε τις δικές μας ανάγκες οι οποίες μας καταβάλλουν και δεν μας αφήνουν να δούμε αυτές του παιδιού μας, καθώς το θεωρούμε ως προέκταση της δικής μας εικόνας.
• Βρίσκουμε τα όρια της επίδοσης του και αυτά των άλλων συναισθηματικών αναγκών του όπως η παρέα, το παιχνίδι, οι φιλίες.
• Ενθαρρύνουμε τα δυνατά του σημεία και προσπαθούμε να ελέγχουμε την αρνητική κριτική των αδυναμιών του.
• Ανοίγουμε κανάλια επικοινωνίας συζητώντας μαζί του πώς σκέφτεται να οργανώσει το πρόγραμμα του και δημιουργούμε μαζί του μια απλοποιημένη λίστα των καθηκόντων του.
• Δοκιμάζουμε να συζητήσουμε μαζί του το περιεχόμενο ενός μαθήματος με τρόπο που θα του ελκύσουμε, κατά τη άποψη μας, το ενδιαφέρον του. Π.χ. μιλάμε με ενθουσιασμό για τα μαθηματικά δείχνοντας του πραγματικά παραδείγματα από το χώρο του σπιτιού.
• Προτείνουμε συχνά διαλείμματα 15-20 λεπτά έστω και αν μας φαίνονται μεγάλα. Αν δεν εφαρμοστούν με ακρίβεια, καθώς όλοι ξέρουμε δεν είναι πάντα εφικτό να λειτουργούν όλα με ακρίβεια, δεν αναστατωνόμαστε. Προτείνουμε καινούργιες προτάσεις που μπορεί να ταιριάζουν στο παιδί.
• Τα διαλείμματα είναι καλύτερα να γίνονται μακριά από οθόνες ή κινητό. Προτιμάτε ένα περίπατο γύρω του τετραγώνου του σπιτιού, ή στην αυλή ή τη βεράντα του σπιτιού.
• Η υγιεινή διατροφή συστήνεται έτσι ώστε να αποφεύγονται φουσκώματα ή δυσανεξίες στο στομάχι, καθώς το άγχος επιφέρει ψυχοσωματικές αντιδράσεις. Η υγιεινή διατροφή με τα βραδινά ελαφριά σε λιπαρά γεύματα ή σνακς θα δώσουν και ένα ήρεμο ύπνο.
• Ο ποιοτικός ύπνος βοηθά στη συγκέντρωση και στην ηρεμία ιδιαίτερα σε τέτοιες αγχογόνες καταστάσεις όπως οι εξετάσεις. Αποφεύγουμε συγκρούσεις ή οποιεσδήποτε άλλες συγχυστικές καταστάσεις καθόλη αυτή την περίοδο. Τα διάφορα προβλήματα μας υπήρχαν πριν την εξεταστική και θα μας περιμένουν μετά. Μην ανησυχείτε…
• Το αφήνουμε να νιώσει την ικανοποίηση ότι αρχίζει, συνεχίζει και τελειώνει ένα μάθημα με δική του προσπάθεια. Με αυτό τον τρόπο, το ενισχύουμε να παίρνει μια ευθύνη, να κάνει λάθη, να δυσκολευτεί, να τα διορθώσει, να ανακαλύψει από μόνο του την απάντηση. Ή ακόμα να ελέγχει το ίδιο το παιδί τις ορμές του έστω και αν το δυσαρεστεί μια εργασία.
• Προσπαθούμε να ανακαλύψουμε τον τρόπο μέσα από τον οποίο μαθαίνει καλύτερα το παιδί μας.
Τελειώνοντας, υπενθυμίζω ότι οι γονείς αποτελούμε το κυριότερο μοντέλο και παράδειγμα προς μίμηση που έχουν τα παιδιά. Η διαπαιδαγώγηση τους δεν μένει στα λόγια αλλά την αποδεικνύουμε με τη συμπεριφορά μας και τις καθημερινές μας πράξεις.
Πέρσα Κορφιάτη
Ψυχολόγος
