Η κατανάλωση αλκοόλ δεν επηρεάζει μόνο την ψυχική υγεία ή το ήπαρ, αλλά μπορεί να προκαλέσει και πολλά προβλήματα στα μάτια και την όραση. Οι επιπτώσεις της μπορεί να είναι βραχυπρόθεσμες και παροδικές ή μακροπρόθεσμες και επίμονες, και μερικές φορές μη αναστρέψιμες.
Σπάνια θα παρατηρηθούν προβλήματα σε όσους πίνουν λίγο αλκοόλ σποραδικά, σε εξαιρετικές περιστάσεις. Είναι πιθανότερες σε όσους πίνουν συστηματικά ακόμα και μέτρια (1-2 ποτά ημερησίως) και πολύ πιο συχνές σε όσους κάνουν κατάχρηση.
Αλκοόλ: Ποιοι είναι οι κίνδυνοι για τα μάτια
Βραχυπρόθεσμα το αλκοόλ μπορεί να εμποδίσει τα μάτια να ξεχωρίζουν τη φωτεινότητα μεταξύ δύο αντικειμένων (κοντράστ). Αυτό μπορεί να δυσκολέψει την σωστή εκτίμηση της απόστασής μας από τα αντικείμενα που μας περιβάλλουν. Μελέτες έχουν δείξει πως ακόμα και όταν κάποιος έχει επίπεδο αλκοόλ στο αίμα 0,05% (αντιστοιχούν σε κατανάλωση 2 στάνταρτ ποτών σε μία ώρα), η αντίληψη του κοντράστ είναι μειωμένη κατά 30%.
Η συστηματική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί επίσης να προκαλέσει ξηρότητα στα μάτια και μυοκυμία, δηλαδή ακούσια σύσπαση των βλεφάρων («παίζει» το μάτι). Μπορεί ακόμα να εκδηλωθεί φλεγμονή του ματιού και διπλωπία (ο πάσχων βλέπει διπλά είδωλα) με αίσθημα καύσου (κάψιμο) και κνησμό (φαγούρα) στο μάτι. Άλλες πιθανές επιπτώσεις είναι ημικρανίες και σημαντική ευαισθησία στο φως.
Αντίστοιχα, η υπερκατανάλωση αλκοόλ μπορεί βραχυπρόθεσμα να προκαλέσει θολή όραση ή διπλωπία, καθώς και να περιορίσει την περιφερειακή όραση, με συνέπεια να βλέπει ο ασθενής σαν μέσα από τούνελ. Η επίπτωση αυτή είναι ένας από τους κύριους λόγους που δεν πρέπει να οδηγεί κανείς όταν έχει καταναλώσει αλκοόλ.
Η υπερκατανάλωση μπορεί επίσης να προκαλέσει έντονο κοκκίνισμα των ματιών, επειδή προκαλεί διόγκωση των αιμοφόρων αγγείων στην επιφάνειά τους.
Οι βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις του αλκοόλ συνήθως υποχωρούν όταν αυτό μεταβολιστεί και αποβληθεί από τον οργανισμό. Εκείνες, όμως, που είναι πιο ανησυχητικές είναι οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις από την αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ.
«Δεν χρειάζεται να μεθά κανείς συστηματικά για να παρουσιάσει σοβαρά προβλήματα στα μάτια του. Ακόμα και η μικρή απόκλιση από την μέτρια κατανάλωση, που είναι έως 1 ποτό ημερησίως για τις γυναίκες και έως 2 για τους άνδρες, μπορεί να δημιουργήσει μακροπρόθεσμα προβλήματα», αναφέρει ο δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, Χειρουργός-Οφθαλμίατρος.
«Αυτό σημαίνει πως οι άνδρες που πίνουν 3 ή περισσότερα στάνταρτ ποτά την ημέρα και οι γυναίκες που πίνουν 2 ή περισσότερα έχουν αυξημένες πιθανότητες μακροπρόθεσμων προβλημάτων».
Τα σοβαρά προβλήματα που δημιουργεί το αλκοόλ
Στα προβλήματα αυτά συμπεριλαμβάνεται ο καταρράκτης, ο οποίος μπορεί να εμφανιστεί πολύ πρόωρα, ακόμα και σε 40άρηδες πότες. Μπορεί επίσης να αναπτυχθεί επίμονο θόλωμα της όρασης ή διπλωπία που δεν βελτιώνεται.
Η υπερκατανάλωση μπορεί επίσης να επιταχύνει την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, που είναι η συχνότερη αιτία τύφλωσης των ηλικιωμένων. Ανάλυση που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Current Eye Research έδειξε ότι η μέτρια προς υψηλή συστηματική κατανάλωση αλκοόλ συνδέεται με αυξημένη συχνότητα της πρώιμης εκφύλισης της ωχράς (πριν από τα 65 έτη).
Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι μπορεί να αυξάνει τον κίνδυνο αμφιβληστροειδοπάθειας στους πάσχοντες από διαβήτη, καθώς και ότι σχετίζεται με το γλαύκωμα.
Τα άτομα που υπερκαταναλώνουν αλκοόλ και επιπλέον είναι καπνιστές έχουν επίσης αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν οπτική νευροπάθεια, η οποία μειώνει σημαντικά την περιφερειακή όραση και ενδεχομένως την αντίληψη των χρωμάτων.
«Η μακροχρόνια υπερκατανάλωση αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει την επικοινωνία του εγκεφάλου με τα μάτια. Μπορεί επίσης να προκαλέσει βλάβες ή να επιταχύνει τη γήρανση διαφόρων δομών του ματιού, όπως ο οφθαλμικός φακός στο πρόσθιο τμήμα του, ο αμφιβληστροειδής βαθιά μέσα στο μάτι και το οπτικό νεύρο. Επιπλέον, το αλκοόλ ασκεί τοξική δράση στα όργανα και τους ιστούς. Όλες αυτές οι επιδράσεις αυξάνουν την επιρρέπεια των ματιών στα νοσήματα και τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν», εξηγεί ο κ. Κανελλόπουλος.
Οι μακροπρόθεσμες συνέπειες του αλκοόλ είναι σοβαρές και σε μεγάλο βαθμό μη αναστρέψιμες, ενώ αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως και σωστά μπορεί να μειώσουν την όραση. Σε σπάνιες, ακραίες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσουν στην τύφλωση.
Υπάρχει άραγε τρόπος να καταλάβει κανείς ότι έχει αρχίσει να παρουσιάζει προβλήματα στα μάτια και την όρασή του λόγω του αλκοόλ; «Μια γενική αρχή είναι να συμβουλεύεται κανείς τον οφθαλμίατρό του, εάν παρουσιάσει ασυνήθιστα ή προοδευτικά εντεινόμενα συμπτώματα, όπως θολή όραση, διπλωπία, αλλαγές στην αντίληψη των χρωμάτων, ευαισθησία στο φως, κοκκίνισμα/ξηρότητα/ενόχληση στα μάτια ή και ημικρανίες», απαντά ο κ. Κανελλόπουλος. «Η υπερκατανάλωση αλκοόλ δεν είναι η μοναδική αιτία τους, αλλά μπορεί να αποτελεί συμβάλλοντα παράγοντα».
Η ιατρική συμβουλή, όμως, δεν πρέπει να καθυστερήσει διότι «η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία για τη διαφύλαξη της υγείας των ματιών. Η θεραπεία που θα συστηθεί εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τα συμπτώματα του ασθενούς και τυχόν άλλα προβλήματα υγείας που έχει αναπτύξει ως συνέπεια της υπερκατανάλωσης αλκοόλ», καταλήγει.
