Της Πέρσας Κορφιάτη*
Αγαπητοί αναγνώστες
Το Πάσχα πλησιάζει, ο κόσμος άρχισε να απελευθερώνεται από τα δεσμά του Κορονοϊού και τολμά πια να ταξιδέψει σε άλλες χώρες.
Παρόλα αυτά βλέπουμε δυστυχώς κάποια άτομα να αισθάνονται φόβο να ταξιδέψουν εκτός Κύπρου. Κάποια φοβούνται ίσως λόγω όλων αυτών των τελευταίων συμβάντων που ηχούν στα αυτιά μας με μεγάλη θλίψη. Κάποια άλλα αγχώνονται ίσως επειδή έχει περάσει πολύς καιρός που δεν έχουν ταξιδέψει. Η φοβία ξυπνά μέσα τους αγχογόνες σκέψεις, αντί να νικούν ο ενθουσιασμός και η χαρά της ανανέωσης ενός ταξιδιού.
Κάθε άνθρωπος θα έχει νιώσει σίγουρα σε κάποια φάση της ζωής του το αίσθημα του φόβου. Βέβαια όταν ο φόβος γίνεται σταθερός και επίμονος, τότε το άτομο είτε είναι παιδί, είτε έφηβος, είτε ενήλικας, αρχίζει να δυσλειτουργεί στη ζωή του.
Είναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε ότι οι φοβίες όταν επισημανθούν έγκαιρα και αντιμετωπιστούν με σωστό τρόπο, μπορούν να εξαφανιστούν εύκολα και ξαφνικά όπως εμφανίστηκαν. Το κλειδί είναι να μην υποτιμήσουμε το φόβο, ούτε να υποκύψουμε στην επίδραση του. Υπάρχουν τρόποι για να τον αντιμετωπίσουμε.
Παραδείγματα παιδικού άγχους ή φοβίας που αφορούν ένα ταξίδι ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση.
- Άγχος αποχωρισμού, κυρίως από τη μητέρα τις περισσότερες φορές, ιδιαίτερα όταν ένας ή και οι δυο γονείς φεύγουν. Πχ. η φύλαξη του παιδιού από τρίτο πρόσωπο, η νηπιαγωγείο. Είτε απλά ο ερχομός ενός δεύτερου παιδιού.
- Παιδάκια 4 με 6 χρονών φοβούνται πράγματα που δε βασίζονται και τόσο στην πραγματικότητα. Πχ φαντάσματα και τέρατα.
- Παιδάκια 7 με 12 χρονών συχνά παρουσιάζουν φόβους που αντανακλούν την πραγματικότητα όπως πχ θάνατος, διαζύγιο, φυσικές καταστροφές, καιρικές συνθήκες, σωματικές κακώσεις.
- Παιδάκια και έφηβοι μπορεί να παρουσιάζουν σχολική ή κοινωνική φοβία, όπως ακόμη και κοινωνική αποδοχή ή και φόβο της επιτυχίας.
Όσον αφορά τη φοβία του ενήλικα για να μπορεί να την ανιχνεύσει το ίδιο το άτομο θα παρατηρήσει κάποιες περίεργες αλλαγές στην καθημερινότητα του. Αν όμως δεν είναι ικανό το ίδιο να αντιληφθεί την ψυχική του κατάσταση, τότε ο/η σύντροφος, ένα φιλικό πρόσωπο μπορεί με λεπτό τρόπο να του επιστήσει την προσοχή.
Είναι σημαντικό να ανιχνεύουμε νωρίς τους φόβους των παιδιών μας, είτε τους δικούς μας, για να τους εξαλείφουμε άμεσα, έτσι ώστε να μην εγκαθίστανται εμπόδια στη ζωή μας. Κάποια συμπτώματα μπορούν να μας βοηθήσουν να αντιληφθούμε το άγχος ή τη φοβία, είτε στο παιδί μας, είτε στον εαυτό μας.
Συμπτώματα άγχους ή φοβίας
- Ταχυκαρδία
- Τρέμουλο
- Ιδρώτας
- Ναυτία/ Πονοκέφαλος
- Τάση εμετού / Λιποθυμίας
- Πόνος στο στήθος/ στο στομάχι
- Φόβος ότι θα πάθει κάτι κακό
- Νευρικές κινήσεις/ ξεσπάσματα θυμού/ παρορμητικότητα
Πώς να βοηθήσετε το παιδί σας ή τον εαυτό σας να ξεπεράσει τους φόβους του
- Πρώτιστα οι δυο γονείς είναι εξίσου απαραίτητοι για ένα παιδί, σε αυτή τη διαδικασία, όπως απαραίτητοι είναι ο/η σύντροφος και οι φίλοι για ένα ενήλικα.
- Είναι σημαντική η ψυχική κατάσταση των γονιών, να εκπέμπει ασφάλεια και σιγουριά απέναντι στους φόβους του παιδιού τους. Ο φοβικός ενήλικας χρειάζεται κατανόηση και στήριξη από τους γύρω του για να μπορεί να σταθεί ξανά στα πόδια του.
- Η ψυχοσύνθεση και η προσωπικότητα του κάθε ατόμου είναι διαφορετικές και πρέπει να ληφθούν υπόψη με υπομονή και ενσυναίσθηση από τα άτομα που στηρίζουν.
- Αναγνωρίστε το φόβο τους ως πραγματικό, γιατί όντως βρίσκεται μέσα τους έστω και αν οι λόγοι της φοβίας δεν είναι λογικοί ή πραγματικοί.
- Μιλήστε το φόβο τους μαζί του με κατανόηση και τρυφερότητα.
- Μην αποφύγετε τα άτομα από το φόβο τους, αλλά ούτε και να τα πιέσετε άμεσα σε αυτόν. Ακολουθείστε μια σταδιακή έκθεση στο φόβο τους ενθαρρύνοντας τα με ασφαλή λόγια.
- Μάθετε τους κάποιες στρατηγικές όπως τη θετική σκέψη στη σταδιακή έκθεση πχ «Θα τα καταφέρω. Θα είμαι εντάξει»
- Απλές λύσεις μπορεί να καθησυχάσουν το παιδί πχ ένα απαλό φωτάκι κατά τη διάρκεια της νύχτας, μια απαλή χαλαρωτική μουσική, ένα όμορφο παραμύθι που να σχετίζεται με τον φόβο του.
- Ο φοβικός ενήλικας σοφό είναι να αποφεύγει τις τηλεοπτικές ειδήσεις με την τρομακτική μουσική ή την αγωνιώδη φωνή του εκφωνητή. Μπορεί να ενημερώνεται για την επικαιρότητα με άλλους τρόπους. Αποφυγή συγκρούσεων πριν τον ύπνο και χαλαρωτική μουσική ή ένα χαλαρωτικό βιβλίο να προετοιμάσει την ποιότητα του ύπνου.
- Μάθετε τους να ορίζουν την ένταση του φόβου σε μια κλίμακα από το 1 ως το 10, όπου το 10 είναι το δυνατότερο. Θα τους βοηθήσει να βλέπουν το φόβο τους να εξασθενεί και να γίνεται λιγότερο έντονος από την πρώτη φορά που τον φαντάστηκαν να τους καταδιώκει. Αυτή η γνωστικο-συμπεριφορική διαδικασία τους βοηθά να εκλογικεύσουν την αγχογόνα σκέψη και να την καταπολεμήσουν.
- Βοηθήστε τους να αυτονομηθούν και να ανεξαρτητοποιηθούν, πάντοτε ανάλογα με την ηλικία του και την ωριμότητα του. Θα τους ενισχύσει την αυτό-εκτίμηση και την αυτοπεποίθηση. Θα νιώθουν ικανοποίηση και ευχαρίστηση όταν νικήσουν τον φόβο τους.
- Δώστε τους δικά σας παραδείγματα. Θα τους βοηθήσει να ταυτιστούν σε ένα άτομο διαθέσιμο και πραγματικά άξιο της εμπιστοσύνης τους.
Αν παρόλα αυτά αγαπητοί μου αναγνώστες, οι φόβοι εξακολουθούν να βασανίζουν το παιδί σας, ή τον κοντινό σας άτομο, τότε συμβουλευτείτε ένα ειδικό. Θα βοηθήσει εσάς και το παιδί σας να αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά αυτό το εμπόδιο στη ζωή του.
Περιμένω με χαρά τους δικούς σας προβληματισμούς.
* Ειδική Εγγεγραμμένη Ψυχολόγος
