Η πανδημία του Covid-19 έχει ταυτιστεί με την αίσθηση του πρωτόγνωρου, ένας νέος ιός που μεταδόθηκε πολύ γρήγορα σε ολόκληρο τον κόσμο αναγκάζοντας τον πλανήτη να επιλέξει αυστηρούς περιορισμούς για τον έλεγχο της μετάδοσής του. Πέρα από τις αρνητικά πρωτόγνωρες εμπειρίες, είδαμε να αναπτύσσονται σε αξιοσημείωτα σύντομο χρονικό διάστημα τα πρώτα εμβόλια κατά του κορωνοϊού, τα οποία αποτέλεσαν το βασικό εργαλείο στη μάχη κατά του ιού.
Ποσοτικοποιώντας τη συνεισφορά των εμβολίων, νέα διεθνής επιστημονική μελέτη καταλήγει στην εκτίμηση ότι τα εμβόλια κατά του Covid-19 έσωσαν περίπου 19,8 εκατομμύρια ζωές παγκοσμίως κατά τον πρώτο χρόνο της κυκλοφορίας τους (Δεκέμβριος 2020-Δεκέμβριος 2021). Πάνω από τις μισές (12,2 εκατομμύρια), ωστόσο, ήταν σε χώρες υψηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες.
Αλλοι περίπου 600.000 θάνατοι θα είχαν αποφευχθεί, αν είχε επιτευχθεί ο στόχος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για εμβολιασμό του 40% του πληθυσμού κάθε χώρας έως το τέλος του 2021 – κάτι που δεν υλοποιήθηκε τελικά.
Ενώ περισσότεροι από 7 εκατομμύρια θάνατοι πιθανότατα αποφεύχθηκαν σε χώρες που καλύπτονται από τον μηχανισμό Covax- το πρόγραμμα διανομής εμβολίων που υποστηρίζεται από τον ΠΟΥ-, η μελέτη υπογραμμίζει τις δυσανάλογες συνέπειες από την άνιση πρόσβαση. Περίπου μία στις πέντε ζωές που χάνονται λόγω του Covid σε φτωχότερες χώρες θα μπορούσε να είχε σωθεί εάν είχαν επιτευχθεί οι στόχοι του ΠΟΥ, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό The Lancet Infectious Diseases.
Τα εμβόλια από εταιρείες έχουν μειώσει τις νοσηλείες και τους θανάτους, με περισσότερες από 12 δισεκατομμύρια δόσεις να έχουν χορηγηθεί σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ωστόσο, μεγάλα μέρη του κόσμου δυσκολεύτηκαν να αποκτήσουν πρόσβαση στα εμβόλια, αφού οι πλουσιότερες χώρες προχώρησαν στην αγορά μεγάλων ποσοτήτων, ενώ την ίδια ώρα υπήρχαν δυσκολίες στις παραδόσεις αλλά και διστακτικότητα των πολτιών.
Περισσότεροι από τα τρία τέταρτα των θανάτων που αποφεύχθηκαν οφείλονταν στην άμεση προστασία από σοβαρές ασθένειες που παρείχαν τα εμβόλια. Οι υπόλοιποι θάνατοι αποτράπηκαν έμμεσα από τη μειωμένη εξάπλωση του ιού και τη χαμηλότερη επιβάρυνση των συστημάτων υγείας, γεγονός που βελτίωσε την πρόσβαση στην ιατρική περίθαλψη.
Η παγκόσμια προσπάθεια εμβολιασμού είναι «ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα και έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο έχει προχωρήσει η πανδημία», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Όλιβερ Γουάτσον, ερευνητής του Imperial College του Λονδίνου που ηγήθηκε της μελέτης. «Αλλά πρέπει να μάθουμε πώς μπορούμε να τα πάμε καλύτερα την επόμενη φορά γιατί θα υπάρξει μια επόμενη πανδημία».
Παρά την ταχεία ανάπτυξη, περισσότεροι από 3,5 εκατομμύρια θάνατοι από Covid έχουν αναφερθεί από τότε που χορηγήθηκε η πρώτη δόση του εμβολίου τον Δεκέμβριο του 2020, σύμφωνα με την έκθεση. Η ανάλυση των αρχείων και της συνολικής θνησιμότητας από κάθε χώρα είναι η πρώτη που εκτιμά τον αριθμό των θανάτων που έχουν αποφευχθεί παγκοσμίως, αν και άλλες έρευνες έχουν αξιολογήσει τον αντίκτυπο των εμβολίων σε συγκεκριμένες περιοχές.
Θα μπορούσαν να είχαν γίνει περισσότερα για να επεκταθούν τα οφέλη των εμβολίων σε μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων,σημείωσε το περιοδικό The Lancet. Η άνιση κατανομή των εμβολιασμών έχει αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης νέων παραλλαγών, πιθανώς με την ικανότητα να αποφεύγουν την ανοσία του εμβολίου και να πυροδοτούν ένα ακόμη κύμα θανάτων, σχολίασε η ‘Αλισον Γκαλβάνι της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Yale. Τα εμπόδια της διοικητικής μέριμνας, η διστακτικότητα και η παραπληροφόρηση τόσο στις πλούσιες όσο και στις φτωχές χώρες παρεμπόδισαν την ανάπτυξη των εμβολιασμών, είπε. Η ταχεία ανάπτυξη και διανομή των εμβολίων ήταν «ένα εξαιρετικό επίτευγμα παγκόσμιας υγείας», είπε. «Ωστόσο, εκατομμύρια επιπλέον ζωές θα μπορούσαν να σωθούν με πιο δίκαιη κατανομή».
