Οι περισσότεροι καρκίνοι έχουν την ικανότητα να εξαπλώνονται, όμως εάν και πόσο γρήγορα θα συμβεί αυτό εξαρτάται από ορισμένους παράγοντες.
Για τον καρκίνο του μαστού ο πιο καθοριστικός παράγοντας είναι ο προσδιορισμός του τύπου του, βάσει του οποίου ο γιατρός θα μπορεί να κάνει τις σχετικές εκτιμήσεις.
«Διαφορετικοί τύποι καρκίνου του μαστού αναπτύσσονται με διαφορετικούς ρυθμούς», εξηγεί η ογκολόγος της παγκοσμίου φήμης κλινικής Cleveland στις ΗΠΑ, Dr Erin Roesch. Και διευκρινίζει ότι «είναι δύσκολο να δοθεί μια συνολική εκτίμηση, δεδομένου πως κάθε διάγνωση καρκίνου είναι διαφορετική».
Η ίδια δε, αναλύει τους παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν, αλλά και τις προοπτικές επιβράδυνσης και πρόληψης του καρκίνου του μαστού.
Πόσον καιρό χρειάζεται για να αναπτυχθεί ο καρκίνος του μαστού;
Τη στιγμή που κάποιος διαπιστώνει ένα εξόγκωμα στο στήθος ή λαμβάνει τη διάγνωση ξεκινά ομολογουμένως μια «περιπέτεια». Ομως, η κακοήθεια πιθανόν να είχε αρχίσει να αναπτύσσεται ακόμη και χρόνια πριν.
«Ο γενικός κανόνας είναι ότι πραγματικά δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε με βεβαιότητα πότε εμφανίστηκε η κακοήθεια. Από τον υπότυπο του καρκίνου έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε βάσιμες εικασίες εάν ξεκίνησε πριν από εβδομάδες ή από μήνες, για παράδειγμα. Αλλά δεν υπάρχει τρόπος να καταλήξουμε στην ακριβή περίοδο που ξεκίνησε».
Αλλωστε, εκτός από τον χρόνο ανάπτυξης είναι δύσκολο να υπολογιστεί ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης. Εχουν διεξαχθεί σχετικές μελέτες, όμως τα αποτελέσματα ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου αλλά και τα ατομικά χαρακτηριστικά κάθε ασθενούς.
Εντούτοις κάποιοι τύποι είναι κατά κανόνα πιο επιθετικοί, ενώ αναπτύσσονται πιο αργά. Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει πως όσο περισσότερο μεγαλώνει ο όγκος, τόσο πιθανότερο είναι να εξαπλωθεί στους γύρω ιστούς και σε άλλες περιοχές του οργανισμού.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τον ρυθμό ανάπτυξης;
* Οι τριπλά αρνητικοί και οι HER-2 θετικοί όγκοι αναπτύσσονται κατά κανόνα ταχύτερα. Αντιστρόφως ανάλογα, οι θετικοί για ορμονικούς υποδοχείς καρκίνοι του μαστού τείνουν να κινούνται με βραδύτερο ρυθμό.
* Ο καρκίνος του μαστού συνήθως σταδιοποιείται με βάση μία κλίμακα από το 0 έως το IV. Οταν βρίσκεται στο στάδιο 0, τότε χαρακτηρίζεται ως «μη διηθητικός» και σημαίνει ότι ο καρκίνος έχει παραμείνει εντός του γαλακτοφόρου πόρου ή εντός των λοβίων του μαστού. Ο διηθητικός από την άλλη καρκίνος, είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται όταν τα καρκινικά κύτταρα έχουν διαρρεύσει και αναπτυχθεί στον ιστό του μαστού, με αποτέλεσμα να είναι δυνατή η εξάπλωσή τους και σε άλλες περιοχές. Οταν τα καρκινικά κύτταρα έχουν αρχίσει να εξαπλώνονται σε γειτονικό ιστό, τότε η διάγνωση καταλήγει στο στάδιο 2. Αντίστοιχα, το IV στάδιο δηλώνει πως ο καρκίνος είναι ήδη μεταστατικός.
* Οταν διαγιγνώσκεται κάποιος με καρκίνο του μαστού, ο γιατρός κατατάσσει τον όγκο σε μία βαθμίδα από το 1 έως το 3, με βάση το πόσο μοιάζουν τα καρκινικά κύτταρα με τα φυσιολογικά κύτταρα. Υψηλότερη βαθμίδα σημαίνει πιο επιθετικό όγκο και πιθανώς μεγαλύτερη πιθανότητα ο όγκος αυτός να μεγαλώσει και να κάνει μετάσταση σε άλλες περιοχές του σώματός σας.
* Η ηλικία παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς οι νεότερες γυναίκες αναπτύσσουν συνήθως πιο επιθετικούς τύπους καρκίνου, εν συγκρίσει με γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας.
* Εάν υπάρχει κληρονομικότητα αυξάνεται ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού. Πιο συγκεκριμένα, όσες γυναίκες παρουσιάζουν συγκεκριμένες γενετικές μεταλλάξεις (BRCA1 και BRCA2) αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από καρκίνο του μαστού σε μικρότερη ηλικία.
Μπορεί να κάνει κάτι κανείς για να προλάβει ή να επιβραδύνει την ανάπτυξη του καρκίνου;
Ο γενικός κανόνας θέλει ορισμένους επιβαρυντικούς παράγοντες που θέτουν σε υψηλότερο κίνδυνο ορισμένους ανθρώπους. Ο καρκίνος του μαστού δεν αποτελεί εξαίρεση: το κάπνισμα, η κακή διατροφή, η έλλειψη σωματικής άσκησης και η αποχή από τον προληπτικό έλεγχο (π.χ. ετήσια μαστογραφία) είναι σημαντικοί.
Αλλοι παράγοντες κινδύνου είναι η μακροχρόνια λήψη ορμονών, πόσα παιδιά έχει κάνει μία γυναίκα και σε ποια ηλικία αδιαθέτησε ή μπήκε στην εμμηνόπαυση, αλλά και η ηλικία της τη στιγμή της διάγνωσης.
«Σε ορισμένες περιπτώσεις δεν μπορείτε απαραίτητα να αποτρέψετε την ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού, όμως πιθανόν να τον επιβραδύνετε, να τον εμποδίσετε να εξαπλωθεί ή να αναπτυχθεί γρήγορα ο όγκος», εξηγεί η Dr Roesch. Πώς; «Με το να λαμβάνετε την αγωγή σας σύμφωνα με τις οδηγίες, ακολουθώντας τις θεραπείες και τα ραντεβού πιστά, αλλά και έχοντας ενεργή συμμετοχή στην αντιμετώπιση της νόσου».
Επίσης σημαντική παράμετρος, σύμφωνα πάντα με την ειδικό της κλινικής Cleveland, είναι να υιοθετήσει κανείς έναν υγιεινό τρόπο ζωής, ακολουθώντας ισορροπημένη διατροφή, κάνοντας γυμναστική και… ξορκίζοντας το στρες. Και αυτό διότι όλα τα παραπάνω μπορούν να ενισχύσουν τόσο τον οργανισμό όσο και τη γενικότερη στάση του ασθενούς, ενδυναμώνοντας και την ψυχολογική του κατάσταση.
