Τι κάνει ο σίδηρος στο σώμα μας;
Ο σίδηρος είναι βασικό στοιχείο στο αίμα που ενώνεται με τα ερυθρά αιμοσφαίρια και συμβάλλει μεταφορά του οξυγόνου στο σώμα.
Ακόμα παίζει βασικό ρόλο στο μεταβολισμό και στη διάπλαση και παραγωγή των κυττάρων, όπως επίσης σε πολλές βιοχημικές διαδικασίες στο σώμα.
Ο σίδηρος είναι βασικό συστατικό της αίμης, ενός μορίου το οποίο
υπάρχει σε πολλά ένζυμα και πρωτεΐνες.
Ο σίδηρος στην αίμη της αιμοσφαρίνης και της μυοσφαιρίνες δρα ως μεταφορέας και αποθήκη οξυγόνου.
Ο σίδηρος στο ήπαρ, στην σπλήνα και στον μυελό των οστών αποθηκεύεται με τη φερριτίνη.
Ο μεταβολισμός του σιδήρου στο σώμα δεν είναι κάτι ευκολονόητο.
Μέσω της τροφής το σώμα λαβαίνει το σίδηρου με μορφή η οποία δεν μπορεί να αφομοιωθεί πολύ καλά.
Γι’ αυτό και μόνο ένα 10% από το σίδηρο αυτό “περνάει” τελικά στο αίμα.
Το σώμα δεν μπορεί να αποθηκεύσει μεγάλες ποσότητες σιδήρου και αυτό καθιστά απαραίτητη την τακτική του λήψη.
Αυτοί είναι και οι δυο κύριοι λόγοι που επέρχεται γρήγορα έλλειψη σιδήρου.
Σε άτομα που πάσχουν από κάποια μορφή δυσλειτουργίας του θυρεοειδούς, η έλλειψη σιδήρου είναι συχνότατο φαινόμενο.
Έρευνες έδειξαν ότι οι χαμηλές τιμές φερριτίνης μείωναν τις τιμές των ελεύθερων θυρεοειδικών ορμονών FT3 και FT4.
Ωστόσο δεν φαίνεται να επηρεάζουν την TSH.
Ο γιατρός μπορεί με αιματολογικές εξετάσεις να διακρίνει αν υπάρχει έλλειψη σιδήρου. Οι τιμές αναφοράς είναι η αιμογλοβίνη/αιμοσφαιρίνη, η φερριτίνη και η τρανσφερίνη /σιδηροφυλλίνη.
Ενδέχεται να ακολουθήσουν περαιτέρω εξετάσεις για να ελεγχτεί η σωστή απορρόφηση και αποθήκευση του σιδήρου στο σώμα. Αυτές οι εξετάσεις περιλαμβάνουν γαστρο- ή κολονοσκόπηση, γυναικολογικές εξετάσεις και άλλα.
Έλλειψη σιδήρου και Hashimoto Θυρεοειδίτιδα
Ο σίδηρος είναι βασικό στοιχείο του ενζύμου TPO των θυρεοειδικών κυττάρων. Βασικό συστατικό για την παραγωγή των ενδοκρινικών ορμονών δεν είναι λοιπόν μόνο το ιώδιο αλλά και ο σίδηρος.
Τα κλασσικά και γνωστά σε εμάς αντισώματα TPO καταστρέφουν αυτό ακριβώς το ένζυμο. Συμπτώματα που ακολουθούν είναι η σιδηροπενική αναιμία και προβλήματα στον κύκλο της γυναίκας με μεγάλη ροή αίματος κατά την διάρκεια της εμμηνόρροιας. Αυτές οι αιμορραγίες προκαλούν μεγαλύτερη έλλειψη σιδήρου.
Κάποια συμπτώματα από την έλλειψη σιδήρου μπορεί να είναι:
αναιμία
χαμηλή αρτηριακή πίεση
υψηλός σφυγμός
ωχρότητα
άπνοια
κόπωση
ζάλη
κεφαλαλγίες
τριχόπτωση
αίσθημα καψίματος στην γλώσσα
Τροφές που περιέχουν σίδηρο
κόκκινο κρέας
(κυρίως μοσχαρίσιο συκώτι)
φακές και γενικότερα τα όσπρια
σπανάκι
ψωμί ολικής άλεσης
Τροφές που παρεμποδίζουν την απορρόφηση σιδήρου:
Σόγια
Καφές
Μαύρο τσάι
Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα
Αν η επιπλέον πρόσληψη σιδήρου κριθεί απαραίτητη θα πρέπει αυτό να λαμβάνεται συνεχόμενα για ένα χρονικό διάστημα 3 -6 μηνών και κατόπιν να επαναλαμβάνονται οι αιματολογικές εξετάσεις.
Μερικές από τις ανεπιθύμητες παρενέργειες που μπορεί να φέρουν τα συμπληρώματα διατροφής σιδήρου είναι γαστρεντερικά προβλήματα, δυσκοιλιότητα, ναυτία.
Αν το άτομο που λαμβάνει επιπλέον σίδηρο ακολουθεί πιστά τις οδηγίες του εσώκλειστου ενημερωτικού φυλλαδίου και του γιατρού του δεν υπάρχει κίνδυνος υπερβολικής δοσολογίας.
Έχει παρατηρηθεί ότι η βιταμίνη C διευκολύνει κατά πολύ την απορρόφηση του σιδήρου από το σώμα.
Έτσι συνίσταται η λήψη σιδήρου (είτε σε γεύμα, είτε σε συμπλήρωμα) να συνοδεύεται από βιταμίνη C π.χ. σε μορφή ενός φρέσκου χυμού πορτοκάλι ή μερικά κομματάκια πιπεριάς.
Σημαντικό επίσης είναι για 3 ώρες μετά λήψη του σιδήρου να μην καταναλωθεί ασβέστιο και μαγνήσιο είτε μέσω τις τροφής αλλά και ως και συμπληρώματα διατροφής μαγνησίου.
Ακόμα θα πρέπει να λαμβάνεται το σίδηρο ως συμπλήρωμα διατροφής τουλάχιστον 3 ώρες μετά από το «χάπι του θυρεοειδούς» (θυροξίνη).
