Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, η οποία έχει καθιερωθεί στις 10 Οκτωβρίου, έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα που εμπίπτουν στη σφαίρα των Νευρονοητικών και Νευροβιολογικών (Ψυχιατρικών) νόσων. Η ψυχική μας υγεία αποτελεί μια πτυχή που οφείλουμε να φροντίζουμε καθημερινά. Άλλωστε, η αρχαία ρήση «Νους υγιής εν σώματι υγιεί» περιγράφει με λακωνικό τρόπο τη μεγάλη σημασία της ψυχικής υγείας για τους ανθρώπους. Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας εστιάζει στην ανάγκη να δοθεί προτεραιότητα στις αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας. Η ώρα για δράση είναι τώρα, καθώς η παραμέληση της ψυχικής υγείας στον εργασιακό χώρο κοστίζει τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο.
Όλοι οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα σε ένα ασφαλές και υγιές εργασιακό περιβάλλον, όπου προστατεύονται και προάγονται τόσο η σωματική όσο και η ψυχική υγεία και ευεξία. Συγκεκριμένα, οι αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας αποτελούν μια από τις καλές πρακτικές για την ψυχική υγεία, αφού το περισσότερο χρόνο της ζωή μας, οι πλείστοι, βρισκόμαστε στον εργασιακό μας χώρο. Το 2019, εκτιμήθηκε ότι το 15% των ενηλίκων σε ηλικία εργασίας, νοσούσαν από κάποια ψυχική διαταραχή. Σε παγκόσμιο επίπεδο, εκτιμάται ότι χάνονται 12 δισεκατομμύρια ημέρες εργασίας κάθε χρόνο λόγω κατάθλιψης και άγχους, με κόστος 1 τρισεκατομμύριο δολάρια στις ΗΠΑ ετησίως με αντίκτυπο την απώλεια παραγωγικότητας. Επιπρόσθετα, η κακή ψυχική υγεία μπορεί να επηρεάσει περαιτέρω τη σωματική υγεία και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εργατικών ατυχημάτων. Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνουν ότι η επένδυση στην ψυχική υγεία δεν είναι απλώς μια κοινωνική υποχρέωση, αλλά και μια οικονομικά επιτακτική ανάγκη.
Κακές συνθήκες εργασίας, όπως οι διακρίσεις, οι ανισότητες, ο υπερβολικός φόρτος εργασίας, ο χαμηλός έλεγχος στα καθήκοντα και η εργασιακή ανασφάλεια, αποτελούν σοβαρούς κινδύνους για την ψυχική υγεία κάθε εργαζομένου. Επιπλέον, οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι, που συνδέονται τόσο με το περιεχόμενο της εργασίας όσο και με το ωράριο, συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του εργασιακού περιβάλλοντος ή τις ευκαιρίες επαγγελματικής ανάπτυξης, μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την ψυχική υγεία. Τέτοιοι κίνδυνοι περιλαμβάνουν την έλλειψη κατάλληλων δεξιοτήτων για την εργασία, την υπερβολική εργασία ή την ταχύτητα εκτέλεσης, την υποστελέχωση, τα μεγάλα ή άκαμπτα ωράρια, την έλλειψη ελέγχου στον σχεδιασμό καθηκόντων, τις κακές φυσικές συνθήκες εργασίας και την οργανωσιακή κουλτούρα που ευνοεί αρνητικές συμπεριφορές.
Η προώθηση της ψυχικής υγείας στον εργασιακό χώρο αποτελεί μια απαραίτητη ανάγκη εν έτη 2024. Οι επιχειρήσεις και οργανισμοί μπορούν να μειώσουν τους κινδύνους για την ψυχική υγεία υιοθετώντας στρατηγικές που προάγουν την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, εξασφαλίζοντας κατάλληλες συνθήκες εργασίας και καλλιεργώντας μια κουλτούρα αποδοχής και σεβασμού. Η εκπαίδευση των προϊσταμένων ώστε να εντοπίζουν ενδείξεις ψυχικής επιβάρυνσης και να παρέχουν στήριξη στους εργαζομένους είναι καθοριστική για τη διαμόρφωση ενός υγιούς και υποστηρικτικού περιβάλλοντος εργασίας.
Γράφει η:
Άννα Χατζηιωάννου
Επιστημονική Διευθύντρια ΠΚΛΕ
Λέκτορας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
