Της Μελίνας Πική
Το παιδί δεν είναι ένας μικρός ενήλικας. Γι’ αυτό και ένας παιδίατρος έχει ρόλο παρόμοιο αλλά και πολύ διαφορετικό από γιατρούς άλλων ειδικοτήτων. Ο παιδίατρος είναι μια από τις λίγες ειδικότητες που όσο περνούν τα χρόνια οι ασθενείς του αλλάζουν. Και είναι από τις λίγες ειδικότητες που συχνά δεν μπορούν να επικοινωνήσουν με τους ασθενείς τους (π.χ. βρέφη).
Δεν είναι, όμως, μόνο αυτά. Ο παιδίατρος συνδέεται όχι μόνο με τον ασθενή αλλά και την οικογένεια του. Θα καθησυχάσει και θα στηρίξει τους γονείς όταν το παιδί είναι άρρωστο και συχνά θα χρειαστεί να τους επισκεφτεί ακόμα και στο σπίτι σε ώρες ακατάλληλες.
Μιλήσαμε με πέντε παιδίατρους από τους οποίους ζητήσαμε να μας πουν:
1. Σε τι διαφέρει ένα παιδί – ασθενής από έναν ενήλικα;
2. Ποια είναι τα πιο συχνά λάθη που κάνουν οι γονείς όταν το παιδί τους είναι άρρωστο;
3. Ποια συμπτώματα τους ανησυχούν περισσότερο όταν τα εντοπίσουν σε ένα παιδί;
Δρ. Μόνικα Μιχαηλίδου M.D. – Παιδίατρος – Σύμβουλος Γαλουχίας (Λάρνακα)
1) Υπάρχουν πολλές διαφορές μεταξύ παιδιών και ενηλίκων.
– Σωματικά, τα παιδιά είναι μικρότερα και έχουν λιγότερο ανεπτυγμένο σώμα.
– Γνωστικά, τα παιδιά εξακολουθούν να αναπτύσσουν την ικανότητά τους να σκέφτονται ενώ οι ενήλικες έχουν πλήρως ανεπτυγμένες γνωστικές ικανότητες.
– Συναισθηματικά, τα παιδιά εξακολουθούν να μαθαίνουν να ελέγχουν τα συναισθήματά τους και μπορεί να έχουν μεγαλύτερη δυσκολία να τα διαχειριστούν.
– Τα παιδιά γενικά εξαρτώνται περισσότερο από τους φροντιστές τους.
– Τα παιδιά έχουν λιγότερα δικαιώματα και υποχρεώσεις.
Άρα η προσέγγιση προς ένα παιδί είναι πιο σύνθετη από την προσέγγιση προς ένα ενήλικα και σαφώς εξατομικευμένη εφόσον πολλές παράμετροι αλλάζουν ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Η παρουσία και συμμετοχή του γονέα στην κάθε περίπτωση είναι σημαντική και απαραίτητη.
2) Μερικά κοινά λάθη που κάνουν οι γονείς όταν το παιδί τους είναι άρρωστο περιλαμβάνουν:
– Μη αναζήτηση ιατρικής βοήθειας όταν χρειάζεται με αποτέλεσμα να γίνεται δυσκολότερη η διαχείριση του προβλήματος όταν θα αποταθούν στον παιδίατρο.
– Η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών θα οδηγήσει σε αντίσταση στα αντιβιοτικά. Αυτό δεν φαίνεται να προβληματίζει συνήθως τους γονείς εφόσον συχνά “απαιτούν” από το τηλέφωνο συνταγογράφηση αντιβίωσης χωρίς καν να έχει γίνει εξέταση από τον παιδίατρο.
– Να μην ενυδατώνεται σωστά το παιδί. Σε περιπτώσεις λοιμώξεων που επιπλέκονται με εμετούς ή διάρροιες ή με πυρετό συχνά δεν γίνεται σωστή ενυδάτωση και αυτό ενέχει κινδύνους κυρίως για μικρά βρέφη όπως αφυδάτωση και σοκ που μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και στον θάνατο.
– Μη διασφάλιση ότι το παιδί ξεκουράζεται αρκετά. Η γρήγοροι ρυθμοί και οι πολλές δραστηριότητες που φορτώνονται συχνά τα παιδιά δημιουργούν μια συνεχή κόπωση η οποία έχει αντίκτυπο στον οργανισμό τους γενικότερα καθιστώντας τα παιδιά πιο ευάλωτα σε λοιμώξεις.
– Μη τήρηση της συνιστώμενης δοσολογίας για φάρμακα που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή
– Μη διατηρώντας το περιβάλλον του παιδιού καθαρό και απολυμασμένο για την πρόληψη της εξάπλωσης της ασθένειας
3) Τα πιο κάτω συμπτώματα θα ανησυχήσουν περισσότερο τον παιδίατρο και εννοείται ότι θα πρέπει πρώτα να ανησυχήσουν τον γονιό και να αποταθεί άμεσα για εξέταση στον παιδίατρο του:
Δυσκολία στην αναπνοή, επίμονο εμετό, έντονο κοιλιακό άλγος, υψηλό πυρετό, λήθαργο ή σύγχυση, πονοκέφαλο, δυσκαμψία στον αυχένα, εξάνθημα ή μοβ κηλίδες στο δέρμα, δυσκολία στη βάδιση και επιληπτικές κρίσεις ή σπασμοί.
Δρ. Χρυσάνθη Καραγεωργιάδου – Παιδίατρος (Λευκωσία)
1) Αρχίζοντας από τα βρέφη και τα μικρά παιδιά, τα μωρά αυτής της ηλικίας δεν μπορούν να μιλήσουν, να πουν από τι υποφέρουν, δεν μπορούν να εκφράσουν με λόγια, τι πραγματικά τα ενοχλεί.
Τα βρέφη θεωρούνται πολύ λεπτεπίλεπτοι οργανισμοί, έχουν πολύ χαμηλή άμυνα οργανισμού, ιδιαίτερα μέχρι την ηλικία των 3 μηνών, γι’ αυτό και ένα απλό κρυολόγημα, μπορεί να εξελιχθεί σε πολύ σοβαρή κατάσταση. Επίσης, τα παιδιά εμφανίζουν πιο συχνά διάφορες παιδικές ασθένειες ή κρυολογήματα, βρογχίτιδες, πνευμονίες. Πιο εύκολα εμπλέκονται σε διάφορα ατυχήματα οπότε εμφανίζουν εγκαύματα στο σώμα, πιο εύκολα καταναλώνουν διάφορα οικιακά υγρά και χάπια, τα οποία βρίσκουν παρατημένα σε διάφορους χώρους, πιο εύκολα μπορεί να παρουσιάσουν διάφορα κατάγματα. Επιπρόσθετα, τα παιδιά ως ευάλωτοι οργανισμοί, είναι υποχρεωμένα να βάλουν και αρκετά εμβόλια κατά την διάρκεια των πρώτων χρόνων της ζωής τους, τα οποία θα τα προστατεύσουν από διάφορες ασθένειες. Γενικά τα παιδιά είναι πολύ πιο ευάλωτα γι’ αυτό οι παιδίατροι οφείλουν να είναι ιδιαίτερα προσεχτικοί.
2) Ένα συνηθισμένο λάθος που κάνουν οι γονείς όταν αρρωστήσουν τα παιδιά τους είναι να δίδουν από μόνοι τους φάρμακα, που τους έμειναν από προηγούμενη φορά, ή να πηγαίνουν από μόνοι τους να παίρνουν φάρμακα από το φαρμακείο. Γίνεται επίσης ανεξέλεγκτη χρήση αντιπυρετικών, και αντιβιοτικών. Πρέπει να γίνει κατανοητό από τους γονείς, ότι, αντιβίωση δίδεται μόνο εφόσον ο γιατρός εξετάσει το παιδί και κρίνει ότι η λοίμωξη που έχει το παιδί τους οφείλεται σε μικρόβιο και όχι σε ιό. Είναι καλά να γνωρίζουν οι γονείς ότι, η κατάχρηση αντιβιοτικών, θα έχει σαν αποτέλεσμα ο οργανισμός να αναπτύξει ανθεκτικότητα στο μικρόβιο που εισήλθε στον οργανισμό, οπότε όταν το παιδί τους χρειασθεί πραγματικά αντιβίωση ο οργανισμός του να μην αντιδράσει στο φάρμακο και να μην γίνει καλά.
3) Τα παιδιά που ανησυχούν περισσότερο τον παιδίατρο είναι πρώτα πρώτα τα βρέφη και τα μικρά παιδιά.
Μας ανησυχεί εάν ένα παιδάκι έχει πυρετό ο οποίος επιμένει πάνω από 3 μέρες, εάν παρουσιάζει σπασμούς, εάν γογγά, εάν είναι κομμένο, κακόκεφο, εάν δεν τρώει, εάν έχει υπνηλία, η είναι πολύ ανήσυχο, εάν έχει δύσπνοια. Εάν έχει επίμονο βήχα. Μας ανησυχεί το παιδί εάν έχει συνεχή πόνο στην κοιλιά εάν κάνει εμετούς, διάρροιες λόγω του ότι αφυδατώνεται πολύ εύκολα. Μας ανησυχεί το παιδί που έχει πονοκέφαλο ο οποίος επιμένει, και δεν υποχωρά με τα φάρμακα. Μας ανησυχεί το παιδί που έχει πόνο στο στήθος ή παρουσιάζει άλλα οστικά άλγη, το παιδί που έχει αρρυθμίες, φύσημα στην καρδία, που είναι χλωμό, μας ανησυχεί το παιδί που παρουσιάζει αιματώματα στο σώμα του, το παιδί με διογκωμένους λεμφαδένες, το παιδί που χάνει βάρος, το παιδί που μπαίνει στην εφηβεία πιο γρήγορα από την αναμενόμενη ηλικία και άλλα πολλά. Ο γιατρός πάντοτε ανησυχεί για τον μικρό ασθενή του, λόγω του ότι έχει να κάνει με την ζωή. Και η ζωή είναι πολύτιμη. Και κάτι άλλο βασικό ,ο γιατρός έχει ακόμα περισσότερη ευθύνη, λόγω του ότι ο γονιός του εμπιστεύεται ότι πολυτιμότερο έχει. Το παιδί του.
Δρ. Ανδρούλλα Στεφάνου – Παιδίατρος (Λεμεσός)
1) Η εξέταση κάθε ασθενή διαφέρει ανάλογα με την ηλικία στην οποία βρίσκονται. Σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να κατατάξουμε στην ίδια κατηγορία ένα βρέφος, ένα παιδί ηλικίας 3 ετών, ένα παιδί ηλικίας 10 ετών και ένα έφηβο. Η προσέγγιση του ιατρού προς τα παιδιά διαφέρει ανάλογα με την ηλικία που βρίσκονται, πόσο μάλλον με ένα ενήλικα. Κάποιες βασικές διαφορές τις οποίες εντοπίζουμε είναι ο σκελετός τους, ο συναισθηματικός τους κόσμος, ιδιαίτερα δε, ο φόβος για το άγνωστο περιβάλλον ενός ιατρείου, ο τρόπος με τον οποίο ένα παιδί βιώνει τα συμπτώματα κάθε αρρώστιας και η δυσκολία της έκφρασης και επεξήγησής τους προς τον γονέα ή ακόμη και προς τον ιατρό. Βασικός κανόνας είναι ότι κανένα παιδί, σε οποιαδήποτε ηλικία και αν βρίσκεται, δεν μπορεί να θεωρηθεί και να αξιολογηθεί ιατρικά σαν μικρογραφία ενός ενήλικα.
2) Λόγω της εύκολης πρόσβασης στο διαδίκτυο και του μεγάλου όγκου πληροφοριών που μπορεί να εντοπίσει κάποιος για οποιοδήποτε θέμα, το πιο συνηθισμένο λάθος που κάνουν οι σημερινοί γονείς όταν αρρωστήσουν τα παιδιά τους, είναι ν’ αναζητούν απαντήσεις, διαγνώσεις και θεραπείες μέσω του διαδικτύου, αγνοώντας το γεγονός, ότι ένα απλό σύμπτωμα μπορεί να εμπίπτει σε διάφορες αρρώστιες. Ένας γονιός πρέπει να ενημερώνεται πάντοτε σωστά μέσω του θεράποντα ιατρού του και όχι να εμπιστεύεται είτε οποιαδήποτε ιατρικά άρθρα δημοσιευμένα στο διαδίκτυο των οποίων η προέλευση τους δεν είτε γνωστή είτε συμβουλές αγνώστων γονέων τις οποίες λαμβάνουν π.χ. από το Facebook. Ένα άλλο βασικό λάθος το οποίο συναντούμε συχνά είναι ο πανικός των νέων γονέων. Ο κάθε γονέας θα πρέπει να εμπιστεύεται τον ιατρό του, να γνωρίζει το παιδί του και ν’ αναγνωρίζει τις ανάγκες του. Οι γονείς δεν πρέπει να παρασύρονται και να θυμούνται πάντα ότι κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή από την άλλη και ακόμα στο ίδιο παιδί δεν μπορεί να χορηγηθεί από τον γονιό του η ίδια θεραπεία που χορηγήθηκε παλαιότερα απλά και μόνο γιατί ο ίδιος θεωρεί ότι είναι η ίδια περίπτωση χωρίς να συμβουλευτεί τον θεράποντα ιατρό του. Εξου και το γεγονός ότι η Κύπρος ανήκει στις χώρες όπου χορηγούνται πολλά φάρμακα και αντιβιώσεις.
3) Η ερώτηση αυτή δεν μπορεί ν’ απαντηθεί γενικά και αόριστα. Η κάθε περίπτωση πρέπει να εξετάζεται ατομικά και δεν μπορούμε να κατατάξουμε κάποια συμπτώματα ως ανησυχητικά. Αυτό εξαρτάται με την ηλικία και τις ειδικές συνθήκες του κάθε παιδιού π.χ. όταν ένα νεογέννητο και ένα παιδί ηλικίας 5 ή 10 χρονών έχουν πυρετό θ’ αντιμετωπιστούν πολύ διαφορετικά. Επίσης π.χ. αν ένα παιδί έχει χτυπήσει, εξαρτάται που χτύπησε, αν στη συνέχεια κάνει εμετούς, αν είναι υποτονικό, έχει υπνηλία θ’ αντιμετωπιστεί επίσης πολύ διαφορετικά. Τέλος αν π.χ. έχει επιληπτικές τάσεις ή σπασμούς επίσης θ’ αντιμετωπιστεί διαφορετικά.
Δρ. Ιλιάδα Ευριπίδου – PhD, MD – Παιδίατρος (Πάφος)
1) Ένα παιδί διαφέρει από ένα ενήλικα όταν αρρωσταίνει γιατί ο ενήλικας μπορεί να εκφραστεί και να περιγράψει τα συμπτώματα που έχει και το μέγεθος τους. Ένα παιδί όμως εκτός από το να κλαίει ή να είναι σιωπηλό (ευερέθιστο η ληθαργικό) δεν μπορεί εύκολα να περιγράψει τα συμπτώματα ούτε να συνεργαστεί για την εξέταση έτσι η κλινική εξέταση είναι πάντα πιο δύσκολη σε ένα παιδί από ένα ενήλικα. Ακόμη και φαρμακευτική αγωγή είναι πάντα πιο δύσκολη να δοθεί σε ένα παιδί πάρα σε ένα ενήλικα ο οποίος θα συνεργαστεί να πάρει τα φάρμακα του.
2) Το σύνηθες λάθος που κάνουν οι γονείς όταν αρρωσταίνουν τα παιδιά τους είναι πανικός και ο φόβος που τους διακατέχει ότι συμβαίνει κάτι άλλο πιο επικίνδυνο πιο σοβαρό από εκείνο που τους λέει ο παιδίατρος. Δεν περιμένουν ως συνήθως το χρόνο που τους λέει ο παιδίατρος για την επαναξιολόγηση του ασθενή και έτσι ο παιδίατρος βρίσκεται σε μια συνεχή πίεση από τους γονείς και πολλές φορές και από όλη την οικογένεια.
3) Τα συμπτώματα που κάνουν ένα παιδίατρο να ανησυχήσει έντονα για παιδί είναι αρκετά. Κάποια από αυτά μπορεί να είναι:
– Πυρετός αγνώστου αιτιολογίας άνω των 3 ημερών
– Πονοκέφαλος και αυχενική δυσκαμψία, καθώς, φωτοφοβία, αιμορραγικό εξάνθημα.
– Έντονη ανησυχία η λήθαργος
– Ωχρότητα ,καταβολή
– Εργώδη αναπνοή, έντονος βήχας, βραδύπνοια η ταχύπνοια
– Ταχυκαρδία ή βραδυκαρδία
– Σύγχυση, απώλεια συνείδησης
– Έντονο κοιλιακό άλγος
Αυτά είναι κάποια από τα πιο σημαντικά συμπτώματα – σίγουρα και άλλα – που μπορούν να θορυβήσουν ένα παιδίατρο και το πιο σημαντικό η όψη του παιδιού «όψη πάσχοντος».
Δρ. Μιχάλης Ιασονίδης – Παιδίατρος – MD, PhD – (Λεμεσός)
Αναπληρωτής καθηγητής παιδιατρικής, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
1) Οι γιατροί που φροντίζουν άρρωστα παιδιά γνωρίζουν ότι οι ανάγκες τους είναι πολύ διαφορετικές από αυτές των ενηλίκων ασθενών, γιατί τα παιδιά δεν είναι απλά μικροί ενήλικες. Το παιδί είναι ένας δυναμικά αναπτυσσόμενος οργανισμός σε όλους τους τομείς.
Τα παιδιά βιώνουν μια ποικιλία από περίπλοκες ασθένειες που δεν παρατηρούνται στους ενήλικες. Ακόμη και οι ασθένειες που εμφανίζονται σε ενήλικες μπορεί να δράσουν διαφορετικά στα παιδιά. Και η αντιμετώπιση τους πρέπει να προσαρμόζεται στις ανάγκες της κάθε ηλικίας (βρεφικής, παιδικής, εφηβικής).
Επίσης η άμυνα του οργανισμού αναπτύσσεται. Τα πρώτα χρόνια της ζωής τους αρρωσταίνουν πολύ συχνά. Τα μικρά παιδιά μπορεί να αρρωσταίνουν 5-15 φορές τον χρόνο, ευτυχώς τις πιο πολλές φορές με ιογενείς λοιμώξεις, που συνήθως αυτοπεριορίζονται.
Το σώμα των παιδιών είναι διαφορετικό από το σώμα των ενηλίκων και αναπτύσσεται ραγδαία, ιδιαίτερα τον 1ο χρόνο Αυτό επηρεάζει και τις διάφορες θεραπείες που χορηγούνται στα παιδιά, όπως και τη δοσολογία.
Ο καρδιακός ρυθμός επίσης είναι πιο γρήγορος από τους ενήλικες και ο αριθμός των αναπνοών πολύ μεγαλύτερος.
Έχουν πιο λεπτό δέρμα και περισσότερο ανά κιλό σωματικού βάρους. Έτσι χάνουν εύκολα πολλή θερμότητα (παθαίνουν υποθερμία) ή αντίθετα προσλαμβάνουν εύκολα (υπερθερμία).
Έχουν λιγότερα υγρά στο σώμα τους, επομένως η απώλεια υγρών πχ με εμετούς, διάρροιες κλπ. οδηγεί ευκολότερα σε αφυδάτωση και επιβαρύνει γρήγορα την κατάσταση τους.
Είναι πιο πιθανό να αρρωστήσουν ή να τραυματιστούν σοβαρά. Η προσοχή τους είναι πολύ μειωμένη και έχουν περιορισμένο το αίσθημα του αυτοελέγχου, δεν είναι σε θέση να καταλάβουν τι τα βλάπτει ή να εξηγήσουν τι τα ενοχλεί.
Το ψυχικό στρες από μια ασθένεια, κυρίως σοβαρή είναι πιο δύσκολο, έως αδύνατο να το διαχειριστεί ένα παιδί. Οι παιδίατροι πρέπει να διαθέτουν τεράστια υπομονή και ενσυναίσθηση για να επικοινωνούν με επιτυχία με τα παιδιά και τις οικογένειές τους για να διασφαλίσουν ότι παρέχεται σε αυτά η καλύτερη δυνατή φροντίδα.
2) Οι γονείς και κυρίως οι νέοι γονείς είναι λογικό να περνούν κάποιο stress, γιατί έχουν να διαχειριστούν μια πρωτόγνωρη εμπειρία. Έτσι μια έστω και απλή αρρώστια του παιδιού τους μπορεί να τους αποδιοργανώσει και να προβούν αν όχι σε λάθη, σε αχρείαστες υπερβολές. Και ας αναφέρουμε ορισμένα παραδείγματα:
Πολλές φορές ο υπερβολικός φόβος επισκιάζει τη λογική. Δυσκολεύονται να βάλουν τα πράγματα σε μια σειρά και να πάρουν τις πιο σωστές αποφάσεις υπό τις περιστάσεις. Η ψυχραιμία λοιπόν είναι ο καλύτερος σύμβουλος.
Οι γονείς στην προσπάθεια τους να βρουν άμεσα λύσεις καταφεύγουν στον Dr. Google! Και αυτό δεν είναι κατά κανόνα κακό. Το κακό είναι η υπερβολική εμπιστοσύνη στον Dr. Google, που μπορεί να μας δώσει μια λίστα διαγνώσεων για ένα σύμπτωμα που μπορεί να μην έχει σχέση με την πραγματικότητα.
Η εύκολη καταφυγή σε φάρμακα, χωρίς να περιμένουν να δούν πως θα εξελιχθεί μια αρχόμενη νόσος, που μπορεί και να μη χρειαστεί στο τέλος φαρμακευτική παρέμβαση. Τέτοια λάθη γίνονται συχνά με την εμφάνιση πυρετού. Η πρώτη αντίδραση του γονιού είναι «πυρετός=αντιπυρετικό». Ενώ θα πρέπει να μάθει να εμπιστεύεται τους μηχανισμούς άμυνας του οργανισμού, να τους ενισχύει και όχι να τους εμποδίζει να δράσουν. Ιδιαίτερα με την περίπτωση του πυρετού μπορούν να γίνουν απανωτά λάθη. i) Δίνεται αντιπυρετικό ενώ το μωρό έχει κανονική θερμοκρασία, ii) Ξυπνούν τα παιδιά για να τους δώσουν φάρμακο, iii) Δίνουν ασπιρίνη, ενώ έχει καταργηθεί ως αντιπυρετικό σε παιδιά, iv) Δεν δίνουν σωστή δόση φαρμάκου ή/και δίνουν πάρα πολλές δόσεις κλπ.
Συγχύζουν το σύμπτωμα με τη νόσο. Πχ θεωρούν ότι ο βήχας είναι νόσος και ζητούν φάρμακο για αυτό, ενώ ο βήχας μπορεί να είναι σύμπτωμα ενός απλού κρυολογήματος, αλλά και μιας πνευμονίας ή και πιο σοβαρών καταστάσεων, που χρήζουν διαφορετικής αντιμετώπισης.
Θεωρούν ότι ευθύνονται που το παιδί τους αρρωσταίνει, κάτι που δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα.
Όλα τα ανωτέρω και άλλα τόσα, είναι ευθύνη του παιδιάτρου να καθησυχάσει και να καθοδηγήσει τους γονείς πως να τα αντιμετωπίζουν ορθολογικά και προς το συμφέρον του παιδιού τους.
3) Όταν γίνεται κανείς γονιός, μεταξύ όλων των άλλων, γίνεται και λίγο γιατρός. Και παρόλο που αυτό δεν είναι καθόλου λάθος, καλό είναι να διατηρεί κανείς την ψυχραιμία του και να μαθαίνει να ξεχωρίζει τα συμπτώματα που πραγματικά εγείρουν λόγους ανησυχίας. Οι περισσότερες ασθένειες σε βρέφη και παιδιά είναι ήπιες και θα υποχωρήσουν μόνες τους. Αλλά αν υπάρχει υποψία για κάτι πιο σοβαρό, θα πρέπει να αναζητηθεί παιδιατρική βοήθεια. Έτσι ορισμένα συμπτώματα και καταστάσεις πρέπει να κτυπήσουν ως καμπανάκι για άμεση επικοινωνία με τον παιδίατρο του παιδιού, όπως:
• έντονος πόνος που ξυπνά το παιδί από τον ύπνο, επιδεινώνεται ή συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα όπως πυρετό, έμετο ή διάρροια.
• υψηλός πυρετός που συνοδεύεται με ρίγος
• έντονη υπνηλία ή δύσπνοια
• έντονο, υψίσυχνο κλάμα που δεν σταματά
• το δέρμα του είναι ωχρό ή κυανωτικό ή με περίεργο εξάνθημα, που δεν εξαφανίζεται με την πίεση (αιμορραγικό)
• σπασμοί με απώλεια της συνείδησης
• είναι νεογέννητο κάτω των 3 μηνών έχει πυρετό, δεν τρώει ικανοποιητικά, κάνει συνέχεια εμετούς, ή/και κλαίει λιγότερο από το κανονικό
Υπάρχουν και άλλα γενικά χαρακτηριστικά μιας σοβαρής ασθένειας που θα πρέπει να σας ωθήσουν να αναζητήσετε επείγουσα ιατρική βοήθεια. Αυτά περιλαμβάνουν τα παρακάτω:
• ασυνήθιστη υπνηλία ή ασυνήθιστα χαλαρό μωρό
• δεν ανταποκρίνεται σε ερεθίσματα
• έχει ταχύπνοια ή/και επιπόλαιες αναπνοές
• γογγύζει
• δεν προσλαμβάνει ικανοποιητικά υγρά και έχει μειωμένη ενούρηση
• πολλαπλοί εμετοί
Εκτός των πιο πάνω σοβαρών συμπτωμάτων και σημείων, ότι άλλο δεν μπορείτε να εξηγήσετε και σας ανησυχεί, καλό είναι να το αναφέρετε στον παιδίατρο σας.
